Σώστε τις πολικές αρκούδες, υιοθετήστε ένα κολεόπτερο του Αμαζονίου, και κάντε ανακύκλωση. Οι soft, απολιτίκ -και συχνά νεοφιλελεύθερες- πράσινες πολιτικές των 90s εκτός από πασέ είναι και παντελώς παρωχημένες. Το «πράσινο», όπως το αντιλαμβάνεται το κόμμα ΚΟΣΜΟΣ, καθώς και η ευρωομάδα των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο στην οποία ανήκει, αποτελεί ένα οριζόντιο πρόταγμα κοινωνικών και οικονομικών διεκδικήσεων. Η άμεση αναχαίτιση της κλιματικής κρίσης προέρχεται από μια ελάχιστη ηθική, επιστημονική, και βασικά οικονομική αντίληψη του κόσμου γύρω μας.
Η Δύση ξυπνάει με τη -βίαιη- συνειδητοποίηση πως τα τελευταία 20 χρόνια οικονομικής στασιμότητας και λιτότητας, η Κίνα έχτιζε σθεναρά και συστηματικά τις βιομηχανίες του μέλλοντος με κεντρικό σχεδιασμό και εμπροσθοβαρείς δημόσιες επενδύσεις και επιδοτήσεις. Φωτοβολταϊκά, ηλεκτρικά οχήματα, μπαταρίες, επεξεργασία σπάνιων γαιών: οι πράσινοι τομείς της οικονομίας αποτελούν ήδη τον βασικό κινητήριο παράγοντα της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη. Μόνο το 2023 οι παραπάνω τομείς συνεισέφεραν 1,6 τρις δολάρια στην Κινέζικη οικονομία, μια αύξηση 30% από το 2022. Εξίσου βίαιος και ξαφνικός ήταν ο προστατευτισμός του Inflation Reduction Act των Αμερικάνων: ενός πακέτου μαμούθ οικονομικών κινήτρων μόνο για βιομηχανίες ΑΠΕ σε αμερικάνικο έδαφος.
Το πράσινο είναι ήδη εδώ, παντού γύρω μας. Δεν υπάρχουν “πράσινα” κόμματα, αλλά κόμματα κοινής λογικής. Η απάντηση των (ακρο)δεξιών παρατάξεων απέναντι σε αυτό τον ιστορικό μετασχηματισμό είναι μνημειώδης: επιμένουν να σαμποτάρουν την (πράσινη) μετάβαση με κάθε ευκαιρία, συμπράτοντας καιροσκοπικά με το φίδι της ακροδεξιάς. Επιμένουν να υπερασπίζονται τη βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων με δισεκατομμύρια σε επιδοτήσεις (από τον μέσο φορολογούμενο) την ώρα που οι ίδιες βιομηχανίες σημειώνουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε υπερκέρδη. Το τραίνο της πραγματικής οικονομίας όμως συνεχίζει ακάθεκτο την πορεία του προς το μέλλον. Το 2023 ενώ η Βρετανική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 0.1% συνολικά, οι πράσινοι τομείς σημείωσαν ανάπτυξη της τάξης του 9%. 765.000 θέσεις εργασίας με μισθούς 10.000 λίρες περισσότερες κατά μέσο όρο, και με γεωγραφική κατανομή σε ολόκληρη τη χώρα και ειδικά σε πρότινος παραμελημένες και φτωχότερες περιφέρειες.
Η Εθνική Πράσινη Συμφωνία του ΚΟΣΜΟΣ αποτελεί ακριβώς αυτό: ένα κεντρικό σύστημα δημοσίων επενδύσεων στους πιο παραγωγικούς και κοινωνικά ωφέλιμους τομείς της οικονομίας: δημόσιες μεταφορές, (πράσινη) γεωργία, μαζικές ανακαινίσεις κτιρίων, συστήματα έξυπνης διαχείρισης των υδάτινων πόρων, και φυσικά υγεία και εκπαίδευση. Παράλληλα, ένα κεντρικό πρόγραμμα πράσινων δεξιοτήτων διασφαλίζει την (επανα)κατάρτιση των νέων, των εργαζόμενων των οποίων οι θέσεις απειλούνται (π.χ., λιγνίτης), καθώς και των μεταναστών και προσφύγων οι οποίοι μαράζουν παρατημένοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ανά τη χώρα. Τέτοια προγράμματα πράσινων δεξιοτήτων ήδη εφαρμόζονται σε χώρες όπως η Δανία και η Πορτογαλία, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, συμβάλλοντας καθοριστικά στη μείωση της ανεργίας (ειδικά στους νέους), προωθώντας την κοινωνική ένταξη, και αυξάνοντας την οικονομική παραγωγικότητα.
Σε αντίθεση με τη νεοφιλελεύθερη προσέγγιση του αόρατου χεριού της αγοράς, ένα τέτοιο πρόγραμμα διασφαλίζει την κοινωνική, αλλά και γεωγραφική συνοχή. Προωθεί την αποκέντρωση δίνοντας μεγαλύτερη ευελιξία στους Δήμους και τις Περιφέρειες να διαχειριστούν τα σχετικά κονδύλια, δίνοντας παράλληλα κίνητρα για την επιστροφή των νέων στην ύπαιθρο. Στοχεύει στη δημιουργία clusters πανεπιστημίων, (πράσινων) επιχειρήσεων, και αγροτών ώστε να προωθηθεί η (πράσινη) καινοτομία ειδικά στις περιοχές που λιμνάζουν σε φαύλους κύκλους εγκατάλειψης και οικονομικής ύφεσης. Μια τέτοια πολιτική συνοχής προτείνει και η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επόμενη προγραμματική περίοδο άλλωστε.
Για κάθε 1oC αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας χάνεται περίπου 11% του παγκόσμιου ΑΕΠ – ποσοστό που ιστορικά καταγράφεται μόνο σε περιόδους συνεχή, και παγκόσμιας εμβέλειας πολέμου. Η Ευρώπη θερμαίνεται 2 φορές πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο πλανήτη, με τις σχετικές ζημίες να ανέρχονται σε 650 δις ευρώ από το 1980 μέχρι το 2022. Αντίστροφα, οι συν-ωφέλειες της εμπροσθοβαρούς κλιματικής δράσης ανέρχονται σε >1 τρις ευρώ μέχρι το 2030.
Όταν το πράσινο λοιπόν αποτελεί τον ελάχιστο ηθικό και επιστημονικό παρονομαστή για την κοινωνική και οικονομική επιβίωση, (πρέπει να) είναι πλέον κοινή λογική. Όταν λοιπόν οι “ενήλικες στο δωμάτιο” ρωτάνε τους πράσινους “και πώς θα χρηατοδοτήσετε την Εθνική Πράσινη Συμφωνία”, εμείς θα ρωτάμε με τη σειρά μας, “πώς θα συνεχίσετε να χρηματοδοτείτε τον νιχιλισμό της μετριοπάθειάς σας;”. Ή με πιο απλά λόγια: it’s the economy, stupid.